Σύνδρομο ανήσυχων κάτω άκρων (RLS)
- Δημήτρης Ρίκος
- Aug 19
- 2 min read
Updated: Aug 28
Σύνδρομο Ανήσυχων Κάτω Άκρων (RLS): Τι είναι και πώς το αντιμετωπίζουμε;
Το Σύνδρομο Ανήσυχων Κάτω Άκρων (Restless Legs Syndrome – RLS), επίσης γνωστό ως Willis-Ekbom Disease, αποτελεί μία κοινή νευρολογική κατάσταση, χαρακτηριζόμενη από μια σχεδόν ακατανίκητη ανάγκη να κινήσουμε τα κάτω άκρα. Τα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνουν ανεπιθύμητες αισθήσεις όπως μυρμήγκιασμα, φαγούρα ή “τράβηγμα”, που επιδεινώνονται στη φάση της ηρεμίας και ιδίως κατά τη νύχτα, και ανακουφίζονται με την κίνηση.
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του RLS
Διεθνής ορισμός και κριτήρια διάγνωσης: Η διάγνωση είναι κλινική, σύμφωνα με κατευθυντήριες οδηγίες του International RLS Study Group (IRLSSG), χωρίς ειδικό εργαστηριακό τεστ.
Επιδημιολογία: Η συχνότητα στο γενικό πληθυσμό κυμαίνεται από 5% έως 15%, με συχνότερη εμφάνιση στις γυναίκες και στις σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Κύριες αιτίες: Περιλαμβάνουν:
Πρωτοπαθές RLS (ιδιοπαθές), συχνά με γενετική προδιάθεση.
Δευτεροπαθές RLS, που σχετίζεται με: έλλειψη σιδήρου (αναιμία), χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, διαβήτη, ρευματικά νοσήματα, εγκυμοσύνη, περιφερική νευροπάθεια και άλλες καταστάσεις.
Πώς επηρεάζει τη ζωή των ασθενών
Οι διαταραχές στον ύπνο, όπως εμφάνιση περιοδικών κινήσεων των ποδιών (PLMS) κατά τη διάρκεια του ύπνου, και η έντονη δυσφορία μειώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής. Μπορούν να προκαλέσουν κόπωση, μειωμένη συγκέντρωση, άγχος, ακόμη και κατάθλιψη λόγω χρόνιου ελλείμματος ύπνου.
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο
Χαμηλά επίπεδα σιδήρου (ιδιαίτερα φερριτίνης) στον οργανισμό
Χρόνια νεφρική νόσος και αιμοκάθαρση
Εγκυμοσύνη (ιδίως 3ο τρίμηνο)
Χρήση φαρμάκων όπως αντικαταθλιπτικών, αντιισταμινικών ή αντιψυχωσικών
Καφεΐνη, αλκοόλ, κάπνισμα
Αντιμετώπιση: Τι προτείνει η επιστήμη
1. Έλεγχος αιτιών (ιδιαιτέρως σιδηροπενίας)
Σε ασθενείς με αποδεδειγμένη χαμηλή αποθήκη σιδήρου, η χορήγηση σιδήρου (στοματικά ή ενδοφλέβια) αποτελεί πρώτη γραμμή θεραπείας — ειδικά αν τα συμπτώματα είναι ήπια έως μέτρια .
2. Φαρμακευτική αγωγή
Για σοβαρότερα ή επίμονα συμπτώματα, υπάρχουν επιλογές:
Αγωνιστές ντοπαμίνης: pramipexole, ropinirole, rotigotine patch — αποτελούν επιλογή πρώτης γραμμής, με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα, αν και μπορεί να εμφανιστεί φαινόμενο “augmentation” (δηλ. τα συμπτώματα χειροτερεύουν ή εμφανίζονται νωρίτερα μέσα στη μέρα) .
Γκαμπαπεντινοειδή (π.χ. gabapentin, pregabalin): χρησιμοποιούνται ως εναλλακτικές.
Οπιοειδή (π.χ. tramadol, oxycodone, methadone): σε ανθεκτικές περιπτώσεις, ως δεύτερη γραμμή .
3. Μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις
Απλά μέτρα ανακούφισης: περιλαμβάνουν περπάτημα, διατάσεις, μασάζ, χλιαρά/ψυχρά επιθέματα — μπορεί να προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση .
Τεχνικές χαλάρωσης και υγιεινές συνήθειες ύπνου: μειώνουν την ένταση των συμπτωμάτων.
Προς το παρόν, οι εναλλακτικές θεραπείες, όπως η γιόγκα ή η χρήση αιθέριων ελαίων, δεν διαθέτουν επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση .
Συμπέρασμα
Το Σύνδρομο Ανήσυχων Κάτω Άκρων αποτελεί μια διαταραχή με έντονη επίπτωση στην καθημερινότητά και στον ύπνο των ασθενών. Η πρώιμη αναγνώριση και διάγνωση είναι κρίσιμες:
Σε ήπιες μορφές: αντιμετώπιση μέσω αλλαγής τρόπου ζωής και διόρθωσης σιδήρου.
Σε μέτριες έως σοβαρές μορφές: συνδυαστική φαρμακευτική αγωγή (ντοπαμινεργικά ή γκαμπαπεντινοειδή), με παρακολούθηση για παρενέργειες.
Προσθήκη μη φαρμακευτικών μέτρων για καθημερινή ανακούφιση.
Για περισσότερες λεπτομέρειες ή εξατομικευμένη θεραπευτική αγωγή, η συνεργασία με νευρολόγο είναι συχνά απαραίτητη — ιδίως αν τα συμπτώματα επιμένουν ή επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής.
Γράφει ο Δρ. Ρίκος Δημήτριος, Νευρολόγος Λάρισα
Για ραντεβού επικοινωνήστε εδω.
Πηγές
Comments